15-30․2020թ
Առաջադրանքների փաթեթ հղում
7-րդ դասարան
ԱՌԱՋԱԴՐԱՆՔՆԵՐԻ ՓԱԹԵԹ
Մաս առաջին:
Թեմա՝ Միանդամներ
Ներածական մաս:
Առաջադրանքների փաթեթը նախատեսված է միջին և բարձր դասարանցիների համար:
Փաթեթը կօգնի սովորողներին հասկանալ «Միանդամներ» թեման և վերացնել
բացթողումները այդ թեմայի հետ կապված: Փաթեթը կազմված է հինգ դասերից և մեկ
ամփոփիչ աշխատանքից: Ներառված են հետևյալ դասերը՝
Միանդամներ
Թվային արտահայտություններ
Տառային արտահայտություններ
Միանդամի հասկացությունը
Միանդամների արտադրյալը, բնական ցուցիչով աստիճան
Միանդամի կատարյալ տեսքը
Նման միանդամներ
Ամփոփիչ աշխատանք
Յուրաքանչյուր թեմայի տեսական մասը պարզունակ և համառոտ շարադրված է, որը
հնարավորություն կտա սովորողին վերհիշել թեմայի վերաբերյալ գաղափարներ,
սահմանումները, հատկությունները, այն կուղղորդի սովորողին հեշտությամբ կատարել
առաջադրանքները: Յուրաքանչյուր դասի վերջում կան տաս առաջադրանքներ և
երկուական խնդիր, որոնք վերցված են մաթեմատիկական ֆլեշմոբի նախորդ տարիների
փաթեթից: Աշխատանքը ներառում է նաև տեսանյութեր, դասը ավելի պատկերավոր
հասկանալու համար: Այս փաթեթը օգտակար կլինի նաև հեռավար ուսուցում ընտրած
սովորողների համար:
Դաս 1.Թվային արտահայտություններ:
Շատ խնդիրներ լուծելիս հարկ է լինում տրված թվերի հետ կատարել թվաբանական
գործողություններ՝ գումարում, հանում, բազմապատկում և բաժանում։ Սակայն
հաճախ, մինչ այդ գործողությունները մինչև վերջ հասցնելը, անհրաժեշտ է նախապես
նշել դրանց կատարման հերթականությունը։ Դա բերում է նրան, որ խնդրի տվյալներից
ելնելով և օգտագործելով թվեր, գործողություններ և փակագծեր՝ կազմվում է թվային
արտահայտություն։ Վերը ասվածը կարող ենք այլլ կերպ ձևակերպել.
Թվեր և գործողությունների նշաններ պարունակող « իմաստալից» արտահայտությունը
կոչվում է թվային արտահայտություն:
Օրինակ`
Մի հացն արժե 100 դրամ, իսկ շոկոլադի մեկ սալիկը՝ 250 դրամ:
Երեք հացը և շոկոլադի երկու սալիկները միասին կարժենան`
3⋅100+2⋅250 դրամ:
3⋅100+2⋅250 արտահայտությունը թվային է: Այս գրելաձևում մասնակցում են միայն
թվեր և գործողության նշաններ: Կատարելով թվային արտահայտության
գործողությունները, գտնում ենք նրա արժեքը:
3⋅100+2⋅250=300+500=800
Ստանում ենք 800-ը, որը կլինի արտահայտության արժեքը:
Բերենք այնպիսի օրինակ, որը թվային արտահայտություն չէ:
Օրինակ՝ այս արտահայտությունը թվային չէ .
9+2:4-100×4+)
Ճիշտ է կան թվեր, գործողության նշաններ, բայց իմաստալից չէ, քանի որ փակագիծը
փակվում է, բայց չի բացվում և առկա է մեկ ավելորդ գործողության նշան: Բերենք էլի
թվային արտահայտության օրինակներ՝
ա)12+3
բ) 256-6:6
գ) 5+15,6+3-9:3
Տառային արտահայտություններ:
Փոխենք նախորդ օրինակներից մեկի պայմանները:
Օրինակ՝
Դիցուք մեկ հացն արժե a դրամ, իսկ շոկոլադի սալիկը՝ b դրամ:
Երեք հացը և շոկոլադի երկու սալիկները միասին կարժենան 3⋅a+2⋅b դրամ:
Եթե արտահայտությունը, բացի թվերից և գործողությունների նշաններից պարունակում
է նաև տառեր, կոչվում է տառային արտահայտություն:
Ավելի հստակ՝ եթե թվային արտահայտության մեջ մտնող որոշ թվեր (կամ բոլորը)
փոխարինվեն տառերով (տարբեր թվերը՝ տարբեր տառերով), ապա կստացվի
տառային արտահայտություն։
Բերենք ևս մեկ տառային արտահայտության օրինակ՝
14a+26b-7
Հաշվել տառային արտահայտության արժեք, նշանակում է տառերը փոխարինել իրենց
համապատասխան թվերով և հաշվել թվային արտահայտության արժեքը, այսինքն՝
կատարել գործողությունները, գտնել թվային պատասխանը:
Թեմայի հետ կապված տեսանյութը դիտել այստեղ…
Առաջադրանքներ:
1.Հորինեք մի քանի թվային արտահայտություններ, հաշվեք նրանց արժեքները:
2.Կազմեք թվային արտահայտություններ, որոնց արժեքները համապատասխանաբար
հավասար են՝ 100; 0,2; -4, 5:
3.Գրեք թվային արտահայտության արժեքը՝
ա) -2x(+3)
բ)12×2
գ)0,5:4
դ)5×3
ե)(2+3)x2
զ)-5x(+4)
է)7x2x2
ը)(4×2)x(6×2)
թ) -4+5×2+20
4.Տրված թվային արտահայտությունում 5 թիվը փոխարինեք a տառով: Գրեք ստացված
տառային արտահայտությունը:
ա)7×5-1
բ)2×5-5:3
5.Բերեք տառային արտահայտությունների օրինակներ:
6.a+3 տառային արտահայտության մեջ a տառի փոխարեն տեղադրեք հետևյալ թվերը՝
a=3; a=-7; a=10,2; a=-4,5, այնուհետև հաշվեք արժեքը:
7. Գրեք՝
ա) (−2) և 3 թվերի արտադրյալը,
բ) 12 թվի կրկնապատիկը,
գ) 0,5 և 4 թվերի քանորդը,
դ) 5 թվի եռապատիկը,
ե) 2 և 3 թվերի գումարի կրկնապատիկը,
զ) −5 և 4 թվերի արտադրյալը,
է) 7 և 2 թվերի արտադրյալի կրկնապատիկը,
ը) 4 թվի և 6 թվի կրկնապատիկի արտադրյալը։
Դաս 2. Միանդամի հասկացությունը:
Պարզագույն հանրահաշվական արտահայտությունները միանդամներն են։
Միանդամ անվանում են թվերի և տառերի արտադրյալ հանդիսացող հանրահաշվական
արտահայտությունը։ Այդ տառերը և թվերը անվանում են
տվյալ միանդամի արտադրիչներ։
Օրինակ՝ 3abc-ն միանդամ է, նրա արտադրիչներն են 3 թիվը և a, b, c տառերը։
Նկատենք, որ այդ միանդամի գրառման մեջ բաց են թողնված բազմապատկման
նշանները, մենք կաշխատենք այդ նշանը չդնել, բայց կհասկանանք, որ դրանց միջև
դրված են բազմապատկման նշանները:։
Ահա միանդամների այլ օրինակներ՝
1, a, b, 5, 9, a/3, 0, abcd, 5ef,-23ab:
Թիվը կամ մեկ տառը նույնպես անվանում են միանդամ, իսկ 0-ն, կոչվում է զրոյական
միանդամ:
Նշենք միանդամների որոշ հատկություներ:
Հատկություն 1.
Երկու միանդամներ համարում են հավասար, եթե նրանք իրարից տարբերվում են
միայն արտադրիչների հերթականությամբ:
Օրինակ՝ 2ab, 2ba կամ ab2
Գրում ենք այսպես՝ 2ab=2ba=ab2
Հիշենք, որ արտադրյալը չի փոխվում, եթե արտադրիչների տեղերը փոխում ենք:
Հատկություն 2.
Երկու միանդամներ համարում են հավասար, եթե նրանցից մեկը ստացվում է մյուս
միանդամի մեջ թվային արտադչիչները միմյանց հետ բազմապատկելով:
Օրինակ՝
a∙ b∙ 2 ∙ 3 և a∙ 𝑏 ∙ 6 միանդամները իրար հավասարն են, քանի որ մեկը ստացվում է
մյուսից բազմապատկում կատարելով, նրա մեջ մտնող թվային արտադրիչները նրանց
արտադրյալով փոխարինելով:
2 ∙ 3 =6 առաջին միանդամը կլինի՝ a∙b∙ 6, որն էլ նույն երկրորդ միանդամն է:
Հատկություն 3.
Միանդամը համարում են հավասար զրոյի, եթե նրա արտադրիչների մեջ կա զրո թիվը:
Օրինակ՝ a∙ 𝑏 ∙ 0 = 0
Հատկություն 4.
Երկու միանդամներ համարում են հավասար, եթե նրանցից մեկը ստացվում է մյուսից՝
1 արտադրիչը բաց թողնելով:
1∙ 𝑎 ∙ 𝑏 = 𝑎 ∙ 𝑏 = 𝑎𝑏
1∙ 𝑐 ∙ 𝑑 = 𝑐 ∙ 𝑑 = 𝑐𝑑
Թեմայի հետ կապված տեսանյութը դիտել այստեղ…
Առաջադրանքներ
1.Գրեք մի քանի միանդամների օրինակներ:
2.Գրեք այնպիսի միանդամների զույգեր, որ գրելաձևով տարբեր լինեն, բայց իրար
հավասար լինեն(օգտվիր վերը նշված հատկություններից):
3. Նշեք միանդամի և՛թվային և՛ տառային արտադրիչները:
ա) a9 բ) 0,6xy գ) c 2/3 դ) b4c
ե) x(−1) y զ) a է) 5kb ը) 0,21axy:
4. Գրեք բոլոր այն միանդամները, որոնք ստացվում են տված միանդամում
արտադրիչների տեղերը փոխելիս.
Տես առաջին օրինակը՝
ա) 3ab=a3b=ab3
բ) d(−2)3c գ) x7yz դ) ab4
ե) ab31 զ) 2ak5 է) a(−2)bc:
5. Պարզեցրու միանդամի գրությունը՝
0ab, xy0z, 1kpx, (-3)a(-5), 24bc2d
6. Ի՞նչ արժեք է ստանում 3x + 2y գումարը x, y-ի հետևյալ արժեքների դեպքում.
x = 2, y = -5
7.Միանդամ են արդյո՞ք հետևյալ արտահայտությունները՝
ab, -3c, 1+9d, a, -121a+3bc+4, 6a:
8.Հաշվեք այս տառայի արտահայտության արժեքները, a-ն փոխարինելով երկուսով՝
ab, -3c, 1+9d, a, -121a+3bc+4, 6a:
14․09․2020թ
s.hakobyan@mskh.am
Առաջադրանքների փաթեթ հղում
11.09.2020թ առցանց դաս
Տեսադասի հղումը տե՛ս այստեղ
Օրվա անելիքներ ․
Ծանոթացում, բլոգների, էլ․ հասցեների փոխանակում
https://suziehakobyan.edublogs.org/
s.hakobyan@mskh.am
1․Բնական թվեր․ զույգ և կենտ թվեր ,պարզ և բաղադրյալ թվեր ,բաժանելիության հայտանիշներ
2․Ամբողջ թվեր ․ դրական և բացասական թվեր
3․ Կոտորակային թվեր ( կանոնավոր ,անկանոն, խառը թվեր ) 4․Տասնորդական թվեր․ 5.Թվի մաս․ տոկոս
Առաջադրանքներ
1․ Քանի՞ երկնիշ թիվ կարելի է գրել նշված թվանշաններով ․
ա․0,1,2 բ․6,7,8,9
2․ 3,5,6,7 թվանշաններից կազմե՛ք ամենամեծ քառանիշ թիվը,որը բաժանվի՝
ա․ 3-ի , բ․4-ի գ․5-ի
3․1-ից մինչև 60 ամբողջ թվերի մեջ քանի՞ պարզ թիվ կա ։
4․Քանի՞ ամբողջ թիվ կա 10-ից մինչև 100-ը։
5․Բնական թիվը 5-ի բաժանելիս ստացվում է 2 մնացորդ։Ինչ՞ թվանշաններով կարող են վերջանալ այդ թվերը։
6․Տրված թիվը մեծացրե՛ք նշված տոկոսով․
ա․80-ը՝ 16 տոկոսով , բ․ 160-ը 12,5 տոկոսով
7․Երեք գրքի դիմաց վճարել են 4800 դրամ ։Առաջին գրքի դիմաց վճարել են այդ գումարի 30% -ը ,իսկ երկրորդի՝ 45%- ով ։Երկրորդ գիրքը քանի՞ դրամով է առաջինից թանկ։